AHÇİK BARI-AKÇİK BARI
Ahçik barı, atabarı oyununu andırır. Farklı olarak figürlerin sağa
ve sola yapılarak vuruşları vardır. Tek sıra bağımlı, sağ yönden
çizilen yay üzerinde oynanır.
Ahçik barı, bir çok oyunda olduğu gibi yine düğün,bayram ve
eğlencelerde yalnız kadınlar tarafından oynanan bir oyundur. Oyunun
geleneksel tavrı yarım daire biçiminde sağ yay üzerinde oynanan
düzenlemeler, oyunun geleneksel tavrı içerisinde yapılmıştır. içerisinde
yapılmış olup değişiklikler söz konusu değildir.
ARHAVİ CANLISI
Bu oyunda yeni ve ortaya pek çıkmamış oyunlarımızdandır. Hem müzik
hem de oyun bakımından çok hareketlidir. Arhavi' nin Murgul' a yakın
kısımlarında oynanır. Erkekler ve kızlar ayrı ayrı oynarlar . İsmini
yine Arhaviden almıştır. Canlılığı ve hareketli oluşu özelliğidir. Müzik
olarak davul, zurna veya kemençe kullanılır.
Bu oyunun biraz daha değişik olan bir türü Barhal ve Rize ye yakın
köylerde oynanmaktadır. Yaylanmaları ile titremelerle ileri geri gelme
ve sekmelerle Karadeniz ekibinin oynadığı horonların özelliğini
gösterir. Denizin dalgasından ekin tarlasının rüzgar etkisi ile yatıp
kalkmasından balığın titremesi gibi tüm esintiler oyunda mevcuttur.
CİLVELOY
Cilveloy, genellikle halka yapısı biçimde oynanan bir kadın oyunudur.
Oyun oynanırken, atma türküler söylenerek karşılıklı soru ve
cevaplarla oynanan oldukça estetik bir yapıya sahip, sağa sola yürüme
ve üçleme figürlerinden oluşur.
Cilveloy, düğün ve eğlencelerde daha çok türkü olarak söylenip
kadınlar tarafından oynanır. Oyun, ismini türkü sözlerinden almıştır.
Oyunda anlatılmak istenilen tema beğenme, beğenilme ve kur yapma gibi
genelde düğün ve özel eğlencelerde oynanır. Halka yapısı biçiminde
oynanmaktadır.
COŞKUN ÇORUH
Yöremizde, bahar aylarında kar sularının erimesi, yağmurun yağması
ile çeşitli dere ve ırmakların Çoruh nehrine dökülmesi sonucu azgın bir
hale gelen nehir, bölge halkımıza çoğu zaman mal ve can kaybına neden
olmaktadır. Bu nedenle oyun, Çoruh’u konu alarak, yaz ayları durgunluğu
ile bahar aylarındaki azgın anlarını sergilemektedir.
Oyun kapalı halka içerisinde ağır olarak başlar; hareketler anında
hızlanarak devam ettirilir. Oldukça sert oynanan bir oyundur. Ağır
bölümleri ezgi ile oynanır. Hızlı bölümleri ise sadece ritim eşliğinde
oynanır. Oyun, yalnız erkekler tarafında oynanır. Oyun anonim olup ilk
kuran kişi hakkında kesin bulgu yoktur. Oyunun başlangıç ve bitişi, düz
çizgi olup, halka yapısı içinde oynanır. Belli sayı sınırı yok; ancak,
çok kalabalık sayılarla,oyun, hızlı olması yüzünden oynanmaz. Oyun,
herhangi bir düzenlemeyle şekillendirilmemiş, geleneksel formu
içerisinde oynanır.
DELİ HORON
Deli horon, halka yapısı içinde oynanan, Artvin’in temel oyunlarından
biridir. Horona “Deli” ön adının takılması, oyunun “deli dolu” diye
tabir edilen biçimde oynanmasından kaynaklanmaktadır. Figürlerin birçok
bölümü gerginlik, sertlik ve gerilim içerisinde canlı olarak yapılması,
oyuna bu niteliği kazandırmaktadır.
Oyunda coşkuyu sağlamak için, atılan uzun nağaralar (Kıcına)
esastır. Komut, veren tarafından her figürü belirleyen yöresel
tabirlerle (Yöresel sözlerle) anında verilir.Örneğin : Başla,
başla-işle, işle kollar üste, Kollar siya-kındır oyna, Dura dura-Kollar
çabuk-Gel oguna diza-Vuur orta topuk gibi belli komutlarla oyun
yönetilir.
Oyunu oynayanlar, belli bir sayı ile sınırlanamaz; genellikle açık
hava ve harman gibi yerlerde oynanır. Oyunun kaynakçası hakkında ve
hazırlanışı, oynanışı, hareketliliği yörede birlik, beraberlik ve
dayanışma sembolü olduğuna, kararlılık ve güçlük ifadesini belirttiği
yolunda ortak düşünceye varılmıştır.
Halk arasında bu oyuna ilişkin olarak, deli horon oynanan yerde “Kırk
yıl ot bitmez” sözü yaygındır. Oyun, ayrıca bazı kesimlerde (Kuçen deli
horonu, Kocabey deli horonu) gibi isimlerde oynanır. Oyun kuran kişi
bilinmeyip Artvin ve beldelerinin en güzide oyunudur. Yalnız erkekler
tarafından oynanır.
DÖNE
Döne oyunu, bir genç kızın elinde aynası ile yüzüne bakarak kaşlını,
gözünü, saçlarını düzeltmesi ile ve oyun içerisinde de görüldüğü gibi
her yöne dönüşü ile, genç kızın kendi kendini süslemesi ile, haz duyarak
kuruntu içerisinde oynanan bir oyundur.
Oyun, tek sıra bağımlı sağ yöne çizilen yay üzerinde oynanır. Oyunun
içerisinde yer alan döne “Dönüş” figürlerinde döne ismini alır. Öne
çift sol,çift sağ ayak çıkararak sola ve sağa çift sağ ayak çekerek yine
öne ve yana el çırparak, dört yönlü dönerek, öne çöküş yaparak belli
sırayla oynanır. Oyun komutları “hop” diye verilir.
Oyun, beğenme,beğenilme temalarını işleyip sadece kadınlar , genç
kızlar tarafından oynanır. Belli bir sayı sınırı olmayıp oyunu ilk
kuran kişi kesin belli olmayıp anonimleşmiş bir oyundur.
DÜZ HORON (VARAGELA)
Yukarıda üç isim altında toplanan bu oyun, yörede değişik isimlerle oynanmasına rağmen, aynı karakteri taşıyan bir oyundur.
Düz horon, genellikle düğünlerde kız ve erkek tarafından birleşerek,
dostluklarının sembolü olarak, çoğunlukla yüz açımı törenlerinde oynanan
bir tür oyundur.
Düz horon, halka yapısı biçiminde oynanan temel oyunlardan olup,
hareketli, estetik, oldukça canlı bir oyundur. Oyuna düz horon
denmesinin (Bazı yerlerde adi horonda) iki neden olabileceği
kanısındayız. Birincisi, genellikle düz horon , düz bir alanda (Harman)
da oynanmasından benzetilmiştir. İkincisi ise, Çoruh nehrinin durgun
anlarını sembolize etmiş olması, oyuna, zaman zamanda durgun Çoruh’ta
söylenir.
Oyunun başlangıcından bitişine kadar, belli bir tempo ve coşku ile
oynanması, uzun nağraları ile oldukça estetik bir yapıya sahiptir. Oyun,
belli bir sayı ile sınırlanamaz. Yörede en çok oynanan bir oyundur ve
en kalabalık kitlenin katılımıyla, büyük bir coşkuyla oynanır. Oyun,
çeşitli isimler altında tek karakterde oynanan oyundur.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder